بررسی توده استخوانی در زنان مبتلا به کمردردهای پس از یائسگی

مقدمه: کمردرد یک علامت شایع در افراد جامعه به ویژه در سالمندان و شایعترین چهره بالینی استئوپوروز بوده و نشانه ای از شکستگی مهره ها نیز به شمار می آید. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی کاهش توده استخوانی در بیماران یائسه که به علت کمردرد مراجعه کرده اند انجام شده است. مواد و روش ها:155 بیمار زن یائسه مبتلا به کمردرد وارد مطالعه شدند. فراوانی استئوپروز و استئوپنی با اندازه گیری تراکم استخوان (bone mineral densiy bmd gr/cm2) در نواحی ستون فقرات کمری و مفصل ران با یک دستگاه سنجش تراکم نورلند مدل excell با روش dual-energy x-ray absorptiometry (dxa ) تعیین شد. پارامترهای z-score ، t-score ناحیه فقرات کمری (l2-l4) و ناحیه گردن استخوان ران (femoral neck) تعیین شد. فراوانی استئوپوروز و استئوپنی بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی تأیید شد. بیماران مبتلا به بیماری های اسکلتی عضلانی التهابی، کمردردهای التهابی، فتق دیسک بین مهره ای، بیماری های بدخیم و عفونی ستون فقرات، بیماران با سابقه جراحی ستون فقرات، جراحی رحم و تخمدان و بیماران تحت درمان با استروئید های خوراکی یا تز ریقی از مطالعه خارج شدند. در آنالیز آماری از آزمون t و مربع کای استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی بیماران 8±64 سال و میانگین مدت یائسگی 9±16 سال بود. bmd فقرات کمری ( l2-l4 ) معادل g/cm2 13 /0±70/0 و گردن استخوان رانg/cm2 18/0±79/0 بود. در ناحیه فقرات کمری 30% بیماران و در ناحیه گردن استخوان ران 56% بیماران استئوپوروز داشتند. 5/61% بیماران حداقل در یک ناحیه از فقرات کمری یا گردن استخوان ران استئوپوروز نشان دادند. در ناحیه فقرات کمری 40% بیماران z-score کمتر از 1- و 22% کمتر از 2- داشتند و در ناحیه گردن استخوان ران این نسبت به ترتیب 37% و 11% بوده است. تراکم استخوان گروه سنی 70 سال و بالاتر در مقایسه با گروه سنی زیر 70 سال در ناحیه گردن استخوان ران به مقدار 14% و در ناحیه فقرات کمری به مقدار 10% کمتر بود (به ترتیب، 02/0p< و 01/0‍p<). خطر بروز استئوپوروز 10 سال پس از شروع یائسگی 6/5 برابر افرادی بود که از مدت یائسگی آنها کمتر از 10 سال گذشته بود. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد که اکثر زنان یائسه مبتلا به کمر درد، دچار استئوپنی و یا استئوپوروز در ناحیه ستون فقرات و به ویژه استخوان ران هستند و به این علت در معرض خطر شکستگی مهره ها و تشدید کمردرد و نیز شکستگی استخوان ران هستند.